Basic HTML Version
Παιδίατροι
52
Ψυχολόγ
5
ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Το άγχος και ο φόβος είναι συναφή συναισθήματα, που σηματοδοτούν την ύπαρξη
κινδύνου και κινητοποιούν το άτομο να προβεί σε συμπεριφορές που στοχεύουν στην
αντιμετώπισή του. Ωστόσο, ο φόβος είναι πρωτογενές συναίσθημα που επισημαίνει την
παρουσία μιας γνωστής και συγκεκριμένης απειλής, ενώ το άγχος αποτελεί ένα σύνθετο
συναίσθημα που σηματοδοτεί την παρουσία μιας πιο άγνωστης και ασαφούς επερχόμενης
απειλής.
Ο κινητοποιητικός ρόλος του άγχους στην κατεύθυνση αντιμετώπισης μιας απειλής, το
καθιστά απαραίτητο και χρήσιμο συναίσθημα για την εξυπηρέτηση ενός ευρέως φάσμα-
τος αναγκών του ανθρώπου.
Ωστόσο σε ορισμένες καταστάσεις το άγχος έχει τέτοια ένταση και διάρκεια που το
καθιστά ασύμβατο, δυσανάλογο και υπερβολικό, σε σχέση με τις περιστάσεις και το πλαί-
σιο μέσα στο οποίο εμφανίζεται. Τότε, παύει να προωθεί την ορθή κάλυψη αναγκών και
προκαλεί στο άτομο δυσφορία και έκπτωση της λειτουργικότητάς του, οπότε θεωρείται
παθολογικό και πρέπει να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά.
Τα συμπτώματα άγχους είναι συχνά σε ποικίλες καταστάσεις, για τις οποίες θα επισκε-
φθεί ένα άτομο τον ψυχολόγο ή τον ψυχίατρο και μπορεί να αφορούν εκδηλώσεις και στα
τέσσερα απαντητικά συστήματα του οργανισμού: το συναίσθημα, τη σκέψη, τις σωματικές
λειτουργίες και τη συμπεριφορά. Το συναίσθημα του άγχους ή του φόβου μπορεί να ανα-
φέρεται ευθέως από τον ασθενή ως το κυρίαρχο σύμπτωμα ή εμμέσως μέσω αναφοράς
σε άλλα συναισθήματα, όπως ανησυχία ή ευερεθιστότητα. Ωστόσο, ένα άτομο μπορεί
να προσέρχεται αναφέροντας μόνο σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, αίσθημα
παλμών, δύσπνοια, ξηροστομία, ζάλη, λιποθυμική τάση, μυϊκό τρόμο κ.λπ. (συχνά στην
προσβολή πανικού). Η παρουσία άγχους στο άτομο μπορεί να συνάγεται από σκέψεις που
αφορούν τη σωματική του υγεία, την κοινωνική του υπόσταση, το μέλλον, την ικανότητά
του να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της ζωής. Τέλος, η παρουσία μιας αγχώδους δια-
ταραχής κάποιες φορές εκδηλώνεται και με αποφυγές δραστηριοτήτων που παλαιότερα
επιτελούσε το άτομο (π.χ. δεν μπαίνει σε μέσα μαζικής μεταφοράς), με συμπεριφορές
αναζήτησης διαβεβαιώσεων από οικεία πρόσωπα ή ιατρούς, καθώς και με επαναληπτική
επιτέλεση συγκεκριμένων συμπεριφορών κατά βασανιστικό τρόπο (π.χ. συνεχής έλεγχος
και επανέλεγχος).
Ιωάννης Δ. Ρωξάνης,
Ψυχολόγος MSc - Ψυχοθεραπευτής